Na księgarskich półkach pojawiła się nowa książka poświęcona Czarnobylskiej Strefie Wykluczenia. Pozycja nosi nazwę „Turysta wobec porzuconego dziedzictwa Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia” i jest podsumowaniem badań dr Anny Dudy z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie z zakresu antropologii turystyki, które dotyczyły motywacji polskich turystów udających się do Zony.
„Czarnobyl jako symbol technologicznej katastrofy szczególnie w ciągu ostatnich lat zmienił swe oblicze. W 2019 r. Czarnobylską Strefę Wykluczenia odwiedziło 124 tysiące osób z całego świata. Zona postrzegana jest dziś z jednej strony jako miejsce pamięci, z drugiej zaś jako atrakcja turystyczna, co nierzadko wzbudza wiele kontrowersji. W związku z występującymi dysonansami pojawiają się pytania o motywacje osób, które decydują się na wyjazd do miejsca awarii reaktora atomowego. Niewątpliwie też wobec nieuchronnej komercjalizacji i wirtualizacji doświadczenia turystycznego warto podjąć refleksję nad tym, jakie miejsce w przestrzeni kulturowej zajmuje dziś Czarnobyl oraz w jaki sposób zwiedzający wpływają na porzucone dziedzictwo” – czytamy w słowie od wydawcy publikacji, wydawnictwa Historia Iagellonica z Krakowa.
Książka składa się z czterech rozdziałów. Rozdział pierwszy poświęcony jest zarysowi badań nad turystyką porzuconego dziedzictwa. Autorka opowiada o antropologiczno-kulturoznawczej perspektywie w studiach nad turystyką, doświadczeniu turystycznemu, wizualności w turystyce, a także o mrocznej turystyce. Dr Anna Duda opisuje również porzucone dziedzictwo w kontekście dotychczasowych badań naukowych, a także metodologię swojego projektu badawczego.
W rozdziale drugim pt. „Ewolucja Czarnobylskiej Strefy Wykluczenia” opisane są takie zagadnienia jak m.in. następstwa katastrofy z 1986 r., wydzielenie granic CSW, historia miasta Prypeć, samosioły, pomniki i miejsca pamięci w Zonie, a także rozwój i skala czarnobylskiej turystyki.
Rozdział trzeci nosi nazwę „Czarnobyl – perspektywa polska”. Opisuje on m.in. skutki społeczno-kulturowe awarii czarnobylskiej w Polsce, osobiste doświadczenia Polaków, czy też źródła wiedzy o tym wydarzeniu dla młodego pokolenia.
Rozdział czwarty pt. „Wyjazdy turystyczne Polaków do Czarnobyla w kontekście trzech czasów podróży” podzielony jest na trzy podrozdziały. Pierwszy z nich opowiada o podróży wyobrażonej – organizacji wypraw i motywacji polskich turystów. Drugi – o podróży przeżywanej – jest próbą opowieści o samym pobycie turysty w CSW, zderzeniu jego wyobrażeń z rzeczywistością, jego emocjach, a także o narracji przewodnickiej i zachowaniach turystów w Zonie. Ostatni podrozdział – o podróży wspominanej – opowiada o wspomnieniach turystów po zakończonej wizycie w Zonie, pamiątkach turystycznych i narracjach z podróży.
Autorka w trakcie swoich badań przeprowadziła m.in. ankietę wśród polskich turystów biura Bispol oraz Strefy Zero. To także badania terenowe, tj. obserwacja uczestnicząca w wyprawach do Zony, wywiady z turystami, którzy wrócili z CSW, a także ankieta internetowa na stronach internetowych Licznika Geigera, która była poświęcona kwestii oddziaływania kultury popularnej na doświadczenie turystów w Zonie.
Patronem medialnym książki jest Licznik Geigera.
