Jest wielka, błyszcząca i ma nie jeden a dwa cele – całkowicie odizolować zniszczony reaktor od środowiska, a w przyszłości całkowicie go rozebrać. Arka ma blisko 110 metrów wysokości, 150 metrów długości i 260 metrów szerokości i jest największą ruchomą konstrukcją na świecie.
O budowie nowej konstrukcji, która miałaby zastąpić pospiesznie wybudowany sarkofag, mówiono już w latach 90. ubiegłego wieku. W 1992 r. ogłoszono nawet międzynarodowy konkurs na projekt nowego zabezpieczenia. Zgłoszono blisko 400 koncepcji. Wygrał pomysł zgłoszony przez Brytyjczyków.
Jednak dopiero w 2004 r. zatwierdzono projekt tzw. Arki (to słowo w języku ukraińskim oznacza łuk – jeden z najważniejszych elementów architektonicznych). W 2007 r. kontrakt na jej budowę wygrało francuskie konsorcjum Novarka (nazwa jest połączeniem słów новая арка, czyli nowy łuk), w skład którego wchodzą firmy Vinci Construction Grand Project i Bouygues Travaux Publics. Jako podwykonawcy przy budowie pracowały także firmy amerykańskie, włoskie, tureckie i ukraińskie, a wśród pracowników byli nawet Polacy.
Główne cele projektu tzw. Nowej Bezpiecznej Powłoki to m.in. ochrona ludności, środowiska i personelu przed materiałami promieniotwórczymi, hamowanie rozprzestrzeniania się cząstek radioaktywnych, demontaż starego sarkofagu i wydobycie materiałów promieniotwórczych. Arka ma przetrwać przynajmniej sto lat.
Jak wyglądała budowa konstrukcji? Zobacz animację:
Sama waga metalowej ramy konstrukcji to 25 tysięcy ton, czyli prawie trzykrotność ciężaru wieży Eiffla w Paryżu). Wraz z obudową i wyposażeniem to ponad 36 tysięcy ton. Poszycie nowego sarkofagu to 86 tysięcy metrów kwadratowych. W Arce zainstalowano dwie gigantyczne suwnice mostowe, które będą mogły podnieść materiały o wadze do 50 ton. Do wybudowania fundamentów wykorzystano 20 tysięcy metrów sześciennych betonu.
Konstrukcja będzie musiała poradzić sobie z temperaturą w zakresie od -43 st. C do +45 st. C. Jest zaprojektowana tak, aby przetrwać tornado klasy trzeciej, w którym prędkość wiatru dochodzi do 300 kilometrów na godzinę, a także aby przetrwać trzęsienie ziemi o maksymalnej intensywności 6 w skali MSK.
Nowy sarkofag był budowany w odległości około 250 metrów od 30-letniej, znajdującej się w opłakanym stanie konstrukcji. Nasunięcie na stary sarkofag nastąpi w listopadzie 2016 r. Jak informują ukraińskie władze, w listopadzie 2017 r. rozpoczną się pierwsze prace przy demontażu niestabilnej, starej konstrukcji.
Fundusze na budowę Arki zbierał Międzynarodowy Fundusz Czarnobylski „Ukrycie”, działający przy Europejskim Banu Odbudowy i Rozwoju. Całkowity koszt realizacji szerokiego planu zabezpieczenia zniszczonego reaktora wynosi około 2,15 miliarda dolarów. EBOR oszacował, że sama budowa Arki to koszt około 1,5 miliarda dolarów.
Film z ostatnich etapów budowy konstrukcji:
Kiedy byłem po raz pierwszy w Strefie Wykluczenia o Arce tylko się mówiło. W 2009 r. przystąpiono wyłącznie do pierwszych prac porządkowych na placu budowy konstrukcji. W 2010 r. rozpoczęły się prace przy fundamentach nowej osłony. Jej montaż rozpoczął się w 2012 r. Dwa lata później gotowa była pierwsza część Arki. Drugą część ukończono w 2016 r. Warto w tym miejscu podkreślić, że konstrukcja miała być gotowa już na 25. rocznicę awarii i kosztować o połowę mniej.
Zobacz zdjęcia Arki (stan na dzień 6 października 2016 r.):
