Dalsze usprawnienie procedur wydawania zezwoleń na zwiedzanie Zony, gorące testy w suchym magazynie zużytego paliwa jądrowego ISF-2, a także realizacja projektu „Czarnobyl. Odrodzenie” – znalazły się w tegorocznych planach pracy Państwowej Agencji Ukrainy ds. Zarządzania Strefą Wykluczenia.
Pełniąca obowiązki szefowej Zony Kateryna Pawłowa przedstawiła plany kierowanej przez siebie organizacji na spotkaniu, które odbyło się w poniedziałek, 24 lutego w Kijowie. Na początku swojego wystąpienia zaznaczyła, że czarnobylscy specjaliści i terytorium to najcenniejsze elementy, którymi opiekuje się jej Agencja. To prawie 6000 pracowników i ponad 2600 kilometrów kwadratowych powierzchni.
– Poświęciłam kilka lat swojego życia, aby poznać Państwową Agencję Ukrainy ds. Zarządzania Strefą Wykluczenia i znam wiele osobliwości jej funkcjonowania. Rozumiem, że muszę stworzyć godne warunki do pracy i odpowiednio motywować wszystkich cennych pracowników dla skutecznego działania Agencji i podległych jej przedsiębiorstw – stwierdziła.
Agencja zajmuje się m.in. wyprowadzeniem z eksploatacji elektrowni jądrowej w Czarnobylu, przekształceniem obiektu „Ukrycie” w bezpieczny dla środowiska system, przezwyciężeniem konsekwencji katastrofy, gospodarką odpadami radioaktywnymi, a także realizacją polityki państwa w zakresie zarządzania strefą wykluczenia.
W 2019 r. zakończono kompleksowy testy systemów i oprzyrządowania Nowej Bezpiecznej Powłoki, a także otrzymano dokumentację potwierdzającą gotowość nowego sarkofagu do uruchomienia. Zakończyły się także zimne testy nowego suchego magazynu wypalonego paliwa ISF-2. Na 2020 r. zaplanowano uzyskanie zezwolenia na eksperymentalną i przemysłową eksploatację Arkady, a także przeprowadzenie testów gorących, czyli z użyciem prawdziwych zespołów wypalonego paliwa jądrowego, w ISF-2.
Ważnym elementem pracy Państwowej Agencji Ukrainy ds. Zarządzania Strefą Wykluczenia jest tworzenie prawa, w tym m.in. ustawy o gospodarce odpadami radioaktywnymi. Przyjęcie jej przez ukraiński parlament pozwoli na wprowadzenie nowoczesnego systemu klasyfikacji odpadów promieniotwórczych, który spełnia wszelkie międzynarodowe standardy bezpieczeństwa.
W 2019 r. prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski podpisał dekret pt. „O niektórych kwestiach rozwoju terytoriów narażonych na skażenie radioaktywne w wyniku katastrofy w Czarnobylu”. Dzięki niemu wprowadzono m.in. system wykorzystania środków z budżetu państwa do utrzymania bezpiecznego stanu energobloków czarnobylskiej elektrowni i obiektu „Ukrycie”, a także podjęto prace nad remontami infrastruktury transportowej w strefie wykluczenia.
W tym roku zarząd Zony planuje kolejne prace związane z realizacją prezydenckiego dekretu. To m.in. zmiana prawa w zakresie zwiększenia odpowiedzialności za naruszenie wymogów systemu bezpieczeństwa radiacyjnego, przegląd systemu prawnego obszarów skażonych radioaktywnie, likwidacja mogilnika odpadów radioaktywnych „Cybuljewe”, a także rozpoczęcie przygotowań do transportów odpadów wysokoaktywnych z Odessy.
W 2019 r. Ukraińcy prowadzili prace nad 22 międzynarodowymi projektami pomocy technicznej, w które zaangażowane były m.in. rządy Japonii i USA, a także Komisja Europejska, Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju czy Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej. Plany na ten rok to m.in. przygotowanie panelu tematycznego na 64. sesję konferencji generalnej MAEA.
Jeśli chodzi o turystykę, to w ubiegłym roku Zonę odwiedziło 124 tys. osób. Agencja opracowała i zatwierdziła nowe trasy turystyczne i wprowadzono bilet elektroniczny, aby zwiększyć efektywność i przejrzystość procesów związanych z wizytami. Plany na ten rok, to m.in. realizacja projektu „Czarnobyl. Odrodzenie”, wprowadzenie nowej marki strefy wykluczenia, cyfryzacja tras turystycznych, a także dalsza poprawa systemu wydawania zgód na wjazdy do strefy. W planach jest również stworzenie międzynarodowego dla prowadzenia badań i rozwoju nauki na temat Czarnobyla.
– Dotrzymanie zasad przejrzystości działań, a także pełna cyfryzacja wszelkich procesów związanych z Agencją i przedsiębiorstwami Zony, poprawi analizę skuteczności naszej wspólnej pracy i wykorzystania funduszy. Czarnobyl w smartfonie to nie tylko rzeczywistość, ale i wymóg czasu – zaznaczyła Pawłowa.
