Jak katastrofa w Czarnobylu wpłynęła na zdrowie Ukraińców? Czym jest „czarnobylski AIDS”? Kim byli „łże-czarnobylcy”, a kogo określano mianem izgojów Czarnobyla? Jakie zmiany w ukraińskim społeczeństwie wywołała awaria i jak sobie z nimi poradzono? Odpowiedzi m.in. na te pytania można znaleźć w najnowszej książce dr. Pawła Sekuły pt. „Katastrofa w Czarnobylu. Ukraińcy wobec tragedii 1986 roku”.
„Monografia jest pogłębionym i wszechstronnym opracowaniem najistotniejszych zagadnień związanych ze społecznymi skutkami katastrofy w Czarnobylu na Ukrainie. Posiada szeroką i różnorodną podstawę źródłową, oparta jest na analizie rozległych materiałów archiwalnych, oficjalnych i nieoficjalnych dokumentów, z których wiele po raz pierwszy zostało wprowadzonych do obiegu naukowego. W publikacji przedstawiono jak katastrofa jądrowa wpłynęła na procesy kulturowo-demograficzne i obyczajowe znacznej części społeczeństwa ukraińskiego poprzez zmiany warunków codziennej egzystencji i organizacji pracy setek tysięcy ludzi. Autor zastosował pojęcia i metody z zakresu nauk humanistycznych i społecznych, takich jak historia, antropologia kulturowa, socjologia, nauki prawne czy literaturoznawstwo, ale także skorzystał z dorobku fizyki i nauk medycznych” – czytamy w opisie na stronach internetowych poznańskiego wydawnictwa Rys, którego nakładem ukazała się publikacja.
Książka dr. Pawła Sekuły liczy 368 stron i jest podzielona na dwie części: „Piętno Czarnobyla” i „Katastrofa społeczna”.
Część pierwsza składa się z czterech rozdziałów: 1. Problemy rodzin ewakuowanych i wysiedlonych w latach 1986-1991; 2. Życie na nieludzkiej ziemi. Rzeczywistość mieszkańców ZSRS na obszarach skażonych; 3. Przetrwanie. Problemy funkcjonowania ludności w strefach skażenia po roku 1991; 4. Nowa polityka. Przeszłość i przyszłość obszarów skażonych promieniotwórczo.
Część druga to trzy rozdziały: 1. Doświadczeni Czarnobylem. Wpływ katastrofy jądrowej na zmiany świadomości społecznej na Ukrainie; 2. Szkoła przetrwania. Miejsce i rola czarnobylców w społeczeństwie ukraińskim; 3. Psychologiczno-demograficzne skutki katastrofy dla osób przesiedlonych i rezydentów obszarów skażonych.
W książce cytowane są dane pochodzące z wielu archiwów, w tym m.in.: Centralnego Państwowego Archiwum Wyższych Organów Władzy i Urzędów Ukrainy, Centralnego Państwowego Archiwum Społecznych Organizacji Ukrainy, Państwowego Archiwum Obwodu Żytomierskiego, Państwowego Archiwum Obwodu Kijowskiego, Państwowego Archiwum Obwodu Czernihowskiego, Państwowego Archiwum Miasta Kijowa, czy też Łotewskiego Archiwum Państwowego w Rydze.
Książkę można kupić online na stronach internetowych wydawnictworys.com.
Dr Paweł Sekuła – historyk, kulturoznawca. Adiunkt w Zakładzie Studiów Polsko-Ukraińskich na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Uczestnik ekspedycji naukowych do czarnobylskiej Strefy Alienacji. Prowadzi badania na temat wielokulturowej historii Czarnobyla i różnorodnych konsekwencji katastrofy jądrowej 1986 roku. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się także wokół wybranych zagadnień związanych z historią Ukrainy i polityką ekologiczną na obszarze postsowieckim. Autor artykułów naukowych oraz monografii poświęconych katastrofie: „Czarnobyl. Społeczno-gospodarcze, polityczne i kulturowe konsekwencje katastrofy jądrowej dla Ukrainy” (2014); „Likwidatorzy Czarnobyla. Nieznane historie” (2019), „Zon. Opowieść o radioaktywnym świecie (2020).
