W sercu historycznej dzielnicy Kijowa – Podola, przy ulicy Prowułok Chorewyj 1 znajduje się Narodowe Muzeum „Czarnobyl”. Zajmuje kompleks należący dawniej do straży pożarnej. Przed budynkiem jest niewielka ekspozycja pojazdów uczestniczących w akcji ratunkowej po awarii elektrowni w 1986 roku. Wśród nich, niezwykle popularny w latach 80-tych XX wieku, ambulans RAF-22031 Łatwija (РАФ-2203 Латвия) wyprodukowany w największej fabryce mikrobusów w ZSRR – Ryskiej Fabryce Autobusów (Рижская автобусная фабрика).
Najpopularniejszą i masowo produkowaną wersję RAF-2203 „Łotwa” przekształcono w wariant medyczny, który otrzymał odrębne oznaczenie RAF-22031. W latach 80-tych ubiegłego wieku ten model karetki, potocznie zwany „rafikiem” dominował w Związku Radzieckim i praktycznie nie miał alternatywy.
W przeciwieństwie do minibusów pasażerskich, wnętrze wyposażono w beżowe wykończenia tapicerki boków, drzwi i siedzeń pojazdu. Kabina była tradycyjnie oddzielona od przedziału pasażerskiego przegrodą z przesuwaną szybą. Do transportu pacjenta w kabinie służyły zdejmowane, nieskładane nosze zainstalowane na specjalnym urządzeniu ładującym i ułatwiającym załadunek przez tylne drzwi.
Dzięki dołączonym do zestawu dodatkowym składanym noszom, w razie potrzeby mocowanym do elementów podwieszanego sufitu, karetka RAF-22031 mogła jednocześnie przewozić dwóch pacjentów w pozycji leżącej. W przedniej części, przy noszach, był obrotowy fotel lekarza. Po lewej stronie znajdowały się schowki ze sprzętem medycznym, a po prawej – dwa składane siedzenia, za którymi wydzielono miejsce na koło zapasowe i narzędzia.
Kompletny zestaw wyposażenia takiego ambulansu zawierał: aparat do znieczulenia wziewnego AN-8, aparat do sztucznego oddychania „Кокчетав-1” lub ADR-2, inhalator tlenu KI-3M, ciśnieniomierz, pudełko z apteczką, składane szyny unieruchamiające z wyściółką ochronną. Niektóre z karetek zostały doposażone w defibrylator DN-03, chirurgiczne urządzenie ssące EOCHP, rozrusznik EKSN-1, sztuczny respirator „Лада”, elektrokardioskop PEKS-01, elektrokardiograf EKG-N „Салют” oraz trzy 10-litrowe butle z tlenkiem azotu. Drugi dodatkowy zestaw obejmował monitor ratowniczy MSP-01, aparat reokardiograficzny RK-01, defibrylator DKI-N-01, rozrusznik EKSN-2, echoencefaloskop EES-12 oraz specjalne elementy mocujące. Aby wyposażyć samochód w taki zestaw wyposażenia, konieczne było zainstalowanie w przedziale pasażerskim gniazd wtykowych do zasilania niektórych urządzeń z sieci pokładowej. Samochody dostarczane placówkom Ministerstwa Zdrowia ZSRR wyposażane były również w dwutonową syrenę oraz radiostację 1P21 B-3 „Лен”.
Zewnętrznie karetki RAF-22031 „Łotwa” wyróżniał szereg cech: biało-czerwona kolorystyka nadwozia, matowe boczne szyby kabiny (na jednym z przesuwanych okien widniał czerwony krzyż w cienkiej ramie), przeźroczyste szyby tylnych drzwi. Często tylne drzwi karetek były wyposażone w rozsuwane białe zasłony. Po bokach ambulansy miały szablonowe napisy „Скорая медицинская помощь”. Na dachu z przodu, dwa podświetlane światła identyfikacyjne z wizerunkami czerwonego krzyża, między nimi – obrotowa lampa-szperacz do poszukiwania adresu w ciemności. W środkowej części dachu znajdowało się migające na niebiesko światło ostrzegawcze tzw. kogut, wlot powietrza oraz po lewej stronie tylnych drzwi reflektor punktowy ułatwiający załadunek pacjenta w warunkach słabej widoczności. Samochody eksperymentalne i przedprodukcyjne otrzymały poziomy czerwony pasek z krzyżykami w białych okręgach na drzwiach i masce, ale samochody seryjne miały inną kolorystykę, odpowiadającą standardowi z 1975 roku: czerwone przednie drzwi, poziome pasy po bokach i dwa pionowe paski na masce oraz z tyłu auta.
To właśnie takie karetki przewoziły, w nocy 26 kwietnia 1986 roku, pierwszych poszkodowanych z Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej do Centrum Medycznego Nr 126 w Prypeci. Jedna z nich stała się eksponatem w czarnobylskim muzeum.
Autor opracowania: Jacek Domaradzki
