Licznik Geigera

Jupiter

Zakłady Jupitera - widok z dachu szesnastopiętrowego bloku na rogu ul. Sportowej i bulwaru Lesi Ukrainki. / Fot. Tomasz Róg
Zakłady Jupitera - widok z dachu szesnastopiętrowego bloku na rogu ul. Sportowej i bulwaru Lesi Ukrainki. / Fot. Tomasz Róg

Jest takie miejsce w Prypeci, w którym można spotkać czerwonego koguta i złotego Lenina. To zakłady Jupiter – jedno z najbardziej ciekawych i tajemniczych miejsc w całej Strefie Wykluczenia.

Znajdujące się na ul. Fabrycznej 11 zakłady były drugim po elektrowni największym przedsiębiorstwem przemysłowym w rejonie Prypeci.

Co produkowano w zakładach Jupitera? Wiele osób myli prypecki Jupiter z zakładami o tej samej nazwie, które znajdują się w rosyjskim mieście Wałdaj. Rosyjski Jupiter zajmuje się produkcją urządzeń optycznych, m.in. do celów naukowych.

Jupiter w Prypeci zajmował się czymś zupełnie innym. Niektórzy mówią, że zakłady produkowały rejestratory lotów dla celów wojskowych i kosmicznych, a także dozymetry. Inni twierdzą, że powstawała tam mała elektronika, m.in. części radioodbiorników, magnetofonów i telewizorów.

Zastanawia jednak fakt, że budynki były ogrodzone wysokim na 2,5 metra płotem, który był strzeżony z dodatkowych wieżyczek. Czy aż tak należało chronić produkcje radiomagnetofonów?

Prawdopodobnie fabryka elektroniki była tylko przykrywką. Jak pisze dr inż. Marek Rabiński na forum serwisu strefazero.org, „Plotka o produkcji radioodbiorników bierze się ze skrótów używanych w języku rosyjskim – określenie zakładów terminem »radio« oznacza jednak w tym przypadku promieniowanie.”

„Zakład »Jupiter« był fabryką, w której odzyskiwano Pluton 239 z prętów paliwowych reaktorów RBMK 1000 Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej. Metodami fizyko-chemicznymi udawało się wyprodukować Pluton 239. Do niedawna jeszcze były zainstalowane długie wanny do tych procesów” – zaznacza Andrzej Urbański, wielokrotny uczestnik wypraw do Strefy Wykluczenia, na swoim blogu andrzej56urbanski.blogspot.com.

Po części potwierdzają to pozostawione w budynkach zakładów ślady, np. pancerne wrota, bramki dozymetryczne czy napisy „Stop! Przejdź kontrolę dozymetryczną”, a także instrukcje, jak postępować z materiałami radioaktywnymi.

W budynkach można natknąć się również na stalowe szafki i specjalne pojemniki ze znakami „trójlistnej koniczynki”. Odwiedzający podziemia Jupitera stalkerzy znaleźli także małą skrzynkę z silnie promieniotwórczym pyłem. Jeden z filmów dokumentujących to znalezisko możecie zobaczyć na YouTube.

W Jupiterze znajdują się też skrzynie zaadresowane do Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych w Dubnej koło Moskwy.

Co ciekawe, zakłady funkcjonowały nawet po awarii. Jak można przeczytać na stronach chernobylguide.com,  fabryka trafiła pod skrzydła agencji Specatom. W pomieszczeniach Jupitera miały m.in. powstawać pojedyncze elementy pierwszego sarkofagu, a także być prowadzone doświadczenia nad skutecznym oczyszczaniem napromieniowanych miejsc i rzeczy.

Ostatecznie zakłady Jupitera zamknięto wraz z wyłączeniem ostatniego reaktora Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej.

Budynek administracyjny zakładów Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Budynek administracyjny zakładów Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na pozostałe budynki kompleksu Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na pozostałe budynki kompleksu Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Klatka schodowa budynku administracyjnego / Fot. Tomasz Róg
Klatka schodowa budynku administracyjnego / Fot. Tomasz Róg
Pomieszczenie na dachu budynku administracyjnego / Fot. Tomasz Róg
Pomieszczenie na dachu budynku administracyjnego / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na elektrownię. P.S. Dzień był bardzo deszczowy. / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na elektrownię. P.S. Dzień był bardzo deszczowy. / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na Prypeć i elektrownię. P.S. Dzień był bardzo deszczowy. / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na Prypeć i elektrownię. P.S. Dzień był bardzo deszczowy. / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na pozostałe budynki kompleksu / Fot. Tomasz Róg
Widok z dachu budynku administracyjnego na pozostałe budynki kompleksu / Fot. Tomasz Róg
Plakat ostrzegawczy na jednym z korytarzy w budynku administracyjnym. / Fot. Tomasz Róg
Plakat ostrzegawczy na jednym z korytarzy w budynku administracyjnym. / Fot. Tomasz Róg
Plakat ostrzegawczy na jednym z korytarzy w budynku administracyjnym. / Fot. Tomasz Róg
Laboratorium chemiczne / Fot. Tomasz Róg
Jedno z pomieszczeń biurowych / Fot. Tomasz Róg
Jedno z pomieszczeń biurowych / Fot. Tomasz Róg
Fiodor Dostojewski doczekał naszych czasów / Fot. Tomasz Róg
Fiodor Dostojewski doczekał naszych czasów / Fot. Tomasz Róg
Kalendarz z 1995 r. To jeden z dowodów na to, że zakłady pracowały po awarii w elektrowni. / Fot. Tomasz Róg
Kalendarz z 1995 r. To jeden z dowodów na to, że zakłady pracowały po awarii w elektrowni. / Fot. Tomasz Róg
Czerwony kogut. "W razie pożaru dzwonić 5-01, 42-4-01" / Fot. Tomasz Róg
Czerwony kogut. „W razie pożaru dzwonić 5-01, 42-4-01” / Fot. Tomasz Róg
Pojemnik na materiały radioaktywne / Fot. Tomasz Róg
Pojemnik na materiały radioaktywne / Fot. Tomasz Róg
Jedna z hal kompleksu przemysłowego / Fot. Tomasz Róg
Jedna z hal kompleksu przemysłowego / Fot. Tomasz Róg
Jedno z pomieszczeń w zakładach Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Jedno z pomieszczeń w zakładach Jupiter / Fot. Tomasz Róg
A Lenin stracił głowę... / Fot. Tomasz Róg
A Lenin stracił głowę… / Fot. Tomasz Róg
Stołówka. Śniadania od godz. 7 do 8, obiady od godz. 11 do 13:30, a kolacje od godz. 18 do 20. / Fot. Tomasz Róg
Stołówka. Śniadania od godz. 7 do 8, obiady od godz. 11 do 13:30, a kolacje od godz. 18 do 20. / Fot. Tomasz Róg
Zdjęcie wykonane z przełączniki łączącej dwa budynki zakładów / Fot. Tomasz Róg
Zdjęcie wykonane z przełączniki łączącej dwa budynki zakładów / Fot. Tomasz Róg
O krok od katastrofy w jednej z hal produkcyjnych / Fot. Tomasz Róg
O krok od katastrofy w jednej z hal produkcyjnych / Fot. Tomasz Róg
Widok z pomieszczenia nad wejściem do hali produkcyjnej / Fot. Tomasz Róg
Widok na halę produkcyjną  / Fot. Tomasz Róg
Jedyne radio, na które natknąłem się w zakładach Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Jedyne radio, na które natknąłem się w zakładach Jupiter / Fot. Tomasz Róg
Manipulator do zdalnego sterowania np. suwnicą / Fot. Tomasz Róg
Manipulator do zdalnego sterowania / Fot. Tomasz Róg
Jak postępować z dozymetrami? Odpowiedź na podłodze. / Fot. Tomasz Róg
Jak postępować z dozymetrami? Odpowiedź na podłodze. / Fot. Tomasz Róg
Odwiedziny w gabinecie dyrektora zakładów / Fot. Tomasz Róg
Odwiedziny w gabinecie dyrektora zakładów / Fot. Tomasz Róg
Odwiedziny w gabinecie dyrektora zakładów / Fot. Tomasz Róg
Odwiedziny w gabinecie dyrektora zakładów / Fot. Tomasz Róg
Plakat zakładów Jupiter w jednym z garaży jednostki milicji w Prypeci. Zdjęcie z 2009 r. / Fot. Tomasz Róg
Plakat zakładów Jupiter w jednym z garaży jednostki milicji w Prypeci. Zdjęcie z 2009 r. / Fot. Tomasz Róg